Αφροδισιολογία
Πρόκειται για μία ομάδα νοσημάτων που μεταδίδονται κυρίως μέσω της σεξουαλικής επαφής (κολπική, πρωκτική, στοματική). Στα πλέον συχνά ΣΜΝ συγκαταλέγονται τα κονδυλώματα, ο έρπης των γεννητικών οργάνων, η γονόρροια, τα χλαμύδια και η σύφιλη. Μπορούν να μεταδοθούν και με επαφή με το αίμα ή με τα βιολογικά υγρά ενός ατόμου ή και κατά τη διάρκεια του τοκετού. Τα ΣΜΝ εμφανίζονται με μεγαλύτερη συχνότητα σε συγκεκριμένες πληθυσμιακές ομάδες όπως:
- άτομα με συχνή εναλλαγή ερωτικών συντρόφων
- ομοφυλόφιλοι
- άτομα με ιστορικό σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων
- μηδαμινή ή μειωμένη χρήση προφυλακτικού
Ένας βασικός τρόπος πρόληψης των ΣΜΝ είναι η χρήση προφυλακτικού. Η χρήση προφυλακτικού μειώνει την πιθανότητα μετάδοσης των ΣΜΝ χωρίς όμως να την εκμηδενίζει. Ένας επιπλέον τρόπος πρόληψης των κονδυλωμάτων είναι η χορήγηση του εμβολίου κατά του HPV.
Κονδυλώματα
Τα κονδυλώματα αποτελούν το συχνότερο σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα. Πρόκειται για μαλακά, ανώδυνα, ερυθρορόδινου έως γκριζόφαιου χρώματος επάρματα του δέρματος με πεπλατυσμένη βάση ή με μίσχο. Εμφανίζονται στη γεννητική και περιπρωκτική περιοχή και προκαλούνται από τον ιό HPV. Μετά την αρχική επαφή με τον ιό μπορεί να χρειαστούν έως και 8 μήνες ή και παραπάνω μέχρι να εμφανιστούν τα κονδυλώματα.
Υπάρχουν πάνω από 100 στελέχη του ιού HPV, οι χαμηλού κινδύνου γενότυποι 6 και 11 είναι υπεύθυνοι για πάνω από το 90% των κονδυλωμάτων. Οι υψηλού κινδύνου γενότυποι 16 και 18 σχετίζονται με την εμφάνιση του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας και του πρωκτού.
Η μετάδοση του ιού γίνεται με:
- σεξουαλική επαφή ή απλή δερματική επαφή γεννητικών/περιγεννητικών περιοχών
- χρησιμοποίηση μολυσμένων αντικειμένων σε θέσεις όπου υπάρχει μικροτραυματισμός
Η θεραπευτική αντιμετώπιση στοχεύει στην εξαφάνιση των κλινικών βλαβών. Ο ίδιος ο ιός δεν μπορεί να απομακρυνθεί από τον οργανισμό. Στο δερματολογικό ιατρείο η αντιμετώπιση περιλαμβάνει μεθόδους όπως:
- τοπική θεραπεία
- κρυοθεραπεία με υγρό άζωτο
- ηλεκτροκαυτηρίαση
- C02 laser
- συνδυασμός των ανωτέρω μεθόδων
Έρπης γεννητικών οργάνων
Ο έρπης των γεννητικών οργάνων οφείλεται κυρίως στον ιό HSV-2 και λιγότερο συχνά στον HSV-1 (συχνότερος σε βλάβες του στόματος). Μεταδίδεται με τη σεξουαλική επαφή χωρίς προφυλάξεις κυρίως από ενεργείς βλάβες.
Εμφανίζεται ως άθροισμα φυσαλίδων σε ερυθηματώδη βάση με συνοδό κνησμό, καύσο και πόνο. Μετά την πρωτολοίμωξη ο ιός μεταπίπτει σε λανθάνουσα κατάσταση. Μπορεί να ενεργοποιηθεί από διάφορους παράγοντες όπως το στρες και η πτώση του ανοσιακού συστήματος που οδηγούν σε υποτροπές της νόσου.
Η θεραπεία γίνεται με αντιϊκά φάρμακα. Σε ασθενείς με συχνές υποτροπές συνίσταται μακροπρόθεσμη κατασταλτική θεραπεία.
Γονόρροια
Η γονόρροια προκαλείται από το βακτήριο Neisseria gonorrheae. H λοίμωξη μπορεί να είναι τελείως ασυμπτωματική κυρίως στις γυναίκες ή να εμφανίζεται λίγες μέρες μετά τη σεξουαλική επαφή με συμπτώματα όπως δυσουρία και λευκές ή πρασινοκίτρινες εκκρίσεις και πόνο στην κάτω κοιλιακή και πυελική χώρα.
Εάν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα, μπορεί να επεκταθεί η μόλυνση και στο ανώτερο γεννητικό σύστημα και σε άλλες περιοχές του σώματος. Αν παραμεληθεί, μπορεί να προκαλέσει σοβαρές επιπλοκές όπως υπογονιμότητα.
Η διάγνωση τίθεται με εργαστηριακές εξετάσεις και η θεραπεία περιλαμβάνει αντιβιοτική αγωγή του ασθενούς και του συντρόφου του. Σε πολλά άτομα συνυπάρχει η γονόρροια με χλαμυδιακή λοίμωξη, οπότε είναι απαραίτητος ο ακριβής έλεγχος πριν την έναρξη της θεραπείας . Απαραίτητος είναι και ο έλεγχος των ερωτικών συντρόφων.
Χλαμύδια
Η λοίμωξη από χλαμύδια προέρχεται από το βακτήριο Chlamydia trachomatis και παραμένει στις περισσότερες περιπτώσεις ασυμπτωματική. Συμπτώματα όπως δυσουρία, αυξημένες εκκρίσεις και πόνος μπορούν να εμφανιστούν μία έως τρεις εβδομάδες με την έκθεση στο βακτήριο.
Η λοίμωξη εάν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα μπορεί να επεκταθεί στο ανώτερο γεννητικό σύστημα και να προκαλέσει έως και υπογονιμότητα.
Η διάγνωση τίθεται με εργαστηριακές εξετάσεις και η θεραπεία περιλαμβάνει αντιβιοτική αγωγή του ασθενούς και του συντρόφου με αντιβίωση. Συχνά η λοίμωξη από χλαμύδια συνυπάρχει με τη γονόρροια, οπότε είναι απαραίτητος ο ακριβής έλεγχος πριν την έναρξη της θεραπείας. Απαραίτητος είναι και ο έλεγχος των ερωτικών συντρόφων.
Σύφιλη
Η σύφιλη προκαλείται από ένα βακτηρίδιο που ονομάζεται ωχρά σπειροχαίτη και εκδηλώνεται αρχικά ως ανώδυνο σκληρό έλκος στη γεννητική περιοχή, στον πρωκτό ή το στόμα με ανώδυνη λεμφαδενοπάθεια της περιοχής.
Το έλκος αυτό υποχωρεί από μόνο του και αν δεν τεθεί η διάγνωση, τότε η σύφιλη εξελίσσεται σε στάδια προκαλώντας στην πορεία και άλλα δερματικά συμπτώματα. Στο τελικό στάδιο της νόσου μπορούν να προκληθούν βλάβες και στο καρδιαγγειακό, στο κεντρικό νευρικό, τα αγγεία και τα οστά.
Η θεραπεία της σύφιλης σε όλα τα στάδια είναι η ενδομυϊκή πενικιλλίνη. Σε περίπτωση αλλεργίας στην πενικιλλίνη χορηγείται άλλο αντιβιοτικό. Με την ολοκλήρωση της θεραπείας ακολουθούν σε τακτά χρονικά διαστήματα ορολογικές εξετάσεις, για να διαπιστωθεί η επιτυχία της θεραπείας και η υποχώρηση της λοίμωξης. Απαραίτητος είναι και ο έλεγχος των ερωτικών συντρόφων.
